Hieronder volgt een toelichting op de technische verschillen tussen de meerjarensaldi in de begroting 2026 en de perspectiefnota 2026. De verschillen laten zien welke effecten voortkomen uit de kaders van de perspectiefnota 2026, waarop de begroting is gebaseerd. Daarnaast zijn ze het gevolg van een zo realistisch mogelijke inschatting van de verwachte uitgaven en inkomsten vanaf 2026. De effecten worden apart toegelicht, maar moeten ook in samenhang worden bezien. Zo geldt de prijscompensatie uit de kaders 2026 voor alle prijsgevoelige uitgaven. Deze wordt in de begroting bij enkele taakvelden (zoals afvalverwerking en riolering) weer gecompenseerd via de bijbehorende tarieven.
Prijscompensatie
Het nadelige verschil is mede een gevolg van het indexeren van nieuwe budgetten uit de aanbiedingsbrief bij de begroting 2025 en de bij de 1e trimesterrapportage 2025 bijgestelde budgetten. Daarnaast zijn ramingen voor gas en elektra bij enkele sportaccommodaties naar boven bijgesteld.
Projecten
Het toerekenen van interne uren aan projecten zoals klimaatakkoord, opvang vluchtelingen uit Oekraïne en Nij Begun zorgt voor alle jaren voor een voordeel.
Burgerzaken
De verwachting is dat voor met name rijbewijzen en paspoorten meer legesopbrengsten worden gerealiseerd.
Investeringen, inclusief afvalverwerking en riolering
De jaarlijkse kapitaallasten zijn in de begroting aangepast op basis van de vastgestelde investeringsbudgetten en de eerder aangekondigde investeringen vanaf 2026. De begrotingen voor afvalverwerking en riolering, inclusief kapitaallasten, zijn kostenneutraal verwerkt. Alles bij elkaar levert dit in alle jaren een voordeel op.
Sociaal domein
Stijging lasten sociaal domein door toenemende zorgkosten Jeugd
Er wordt op basis van realisatiecijfers over de eerste twee kwartalen van 2025 voor 2026 een structurele stijging voorzien van de zorgkosten voor jeugdigen in zorg in de gemeente Noordenveld van circa 9 ton. Dit is een trend die sterk zichtbaar werd eind 2024, die doorloopt in 2025 en waarvan verwacht wordt dat deze vooralsnog niet afneemt vanaf 2026 en verder. Deze trend wordt enerzijds verklaard doordat (1.) er meer jeugdigen in de gemeente Noordenveld gebruik gaan maken van zorg (in de 1ste twee kwartalen in 2025 is het volume met circa 10% unieke cliënten gestegen) en anderzijds (2.) doordat de zorg intensiever (top 10 duurste cliënten kosten circa 2,7 mln. euro in 2025) en duurder wordt door prijsstijgingen. Deze prijsstijgingen zijn onder andere het gevolg van wijzigingen in CAO’s die hoger liggen dan de gemeentelijke indexatie of doordat diensten opnieuw aanbesteed worden.
Gezien het hier om een landelijke ontwikkeling gaat is het niet ondenkbaar dat het Rijk voor de jaren vanaf 2026 met een aanvullende compensatie zal komen. Het Rijk heeft dit in 2025 ook al aangekondigd voor de jaren 2023 en 2024.
Grondexploitaties
De verwachte verschillen in uitgaven en inkomsten bij de grondexploitaties – inclusief personeelsuren en rente – worden in de begroting verwerkt. Dit gebeurt door een schatting op te nemen van een verhoging of verlaging van de toekomstige boekwaarde van de grondexploitaties. Per saldo levert dit in alle jaren een voordeel op
2e trimesterrapportage 2025, zonder effect Jeugd en opbrengst uit bouwleges
De resterende structurele effecten uit de 2e trimesterrapportage 2025 zijn verwerkt in het startsaldo van de begroting 2026.